Congestiemanagement vraag en antwoord

Congestiemanagement is een gereguleerde vorm van een flexmarkt die bedoeld is als tijdelijke maatregel ter overbrugging van de periode tot een netverzwaring. Het doel is om een weigering van een transportverzoek (‘een transportbeperking opleggen’) te voorkomen (verzoeken van nieuwe aangeslotenen of verzoeken om verhogingen van bestaande aangeslotenen). Met congestiemanagement wordt — op momenten dat de vraag naar transport van elektriciteit hoger is dan wat het elektriciteitsnet aankan — de beperkte ruimte op het elektriciteitsnet verdeeld. Dit doen de netbeheerders door aan (groot)verbruikers en producenten van elektriciteit te vragen om:

• Minder aan het net leveren
• Minder verbruiken
• Meer aan het net leveren
• Meer verbruiken

De ruimte die daarmee op het net ontstaat, kan de netbeheerder verdelen onder de klanten op de wachtlijst. Hiermee kunnen netbeheerders efficiënter gebruik maken van de beschikbare ruimte van het elektriciteitsnet en meer klanten transportvermogen toekennen, totdat de netuitbreiding gerealiseerd is. Congestiemanagement is een tussentijdse oplossing: het is een verdeelmechanisme waardoor de aanwezige transportcapaciteit beter benut kan worden en levert tijdelijk extra ruimte om meer klanten te voorzien in hun vraag naar transportcapaciteit. Het creëert geen structurele oplossing, de aanwezige transportcapaciteit is nog hetzelfde. Hiervoor breiden de netbeheerders het elektriciteitsnet de komende jaren op veel plaatsen uit.

Congestiemanagement is een tijdelijke maatregel, ter overbrugging, tot de netverzwaring gerealiseerd is. Het doel is om (een deel van de) transportverzoeken te honoreren en zo nieuwe én bestaande klanten van de gewenste transportcapaciteit te voorzien. In de tussentijd zou de netbeheerder kunnen overwegen om 'verzwaren tenzij' toe te passen.

Wanneer de Netbeheerder als gevolg van een transportverzoek in een gebied fysieke congestie verwacht die niet met technische oplossingen verholpen kan worden, dient de Netbeheerder een vooraankondiging op onze website te plaatsen waarin dit aangegeven wordt. Vervolgens start de Netbeheerder een congestiemanagementonderzoek. De huidige onderzoeksrapportages vind je hier

Dit is geen noodzakelijke voorwaarde, maar concurrentie helpt ons wel om congestie tegen redelijke kosten te managen middels marktgebaseerd congestiemanagement. Daarnaast helpt het ons ook om onder ons kostenplafond te blijven voor het congestiegebied en een reële prijs te krijgen voor het oplossen van de congestie. Dus geen noodzakelijke voorwaarde, maar wel wenselijk voor de netbeheerders. Als een marktgebaseerde oplossing onvoldoende blijkt, dan kan een aangeslotenen/CSP in bepaalde gevallen verplicht worden tot deelname aan congestiemanagement, te weten niet-marktgebaseerd congestiemanagement.

Het geaggregeerd aanbieden van flexvermogen in congestiegebieden is reeds mogelijk via GOPACS. Daarvoor moet de CSP contact opnemen met de netbeheerder om dit te bespreken. Voor wat betreft de officiële CSP-erkenning & gerelateerde processen op GOPACS: dit wordt op GOPACS geïmplementeerd. Voorwaarden voor aggregatie zijn dat alle geaggregeerde aansluitingen behoren tot dezelfde BRP (Balance Responsible Party), telemetrisch bemeten zijn, op kwartierwaarden worden gealloceerd en ze binnen hetzelfde congestiegebied vallen. Zie voor verdere toelichting over wanneer een CSP voor een groep biedingen kan doen o.a. artikelen 9.32 en 9.34 uit de Netcode elektriciteit.

De klant speelt vanzelfsprekend een grote rol in het ontlenen van lokale flexibiliteit op plaatsen waar het net zijn maximale capaciteit heeft bereikt. Meedoen aan congestiemanagement levert extra verdienkansen op voor grootverbruikers en grote producenten van wind- en zonnestroom met flexibel vermogen of in de toekomst klanten met kleinere aansluitingen die zich groeperen via een Congestion Service Provider (CSP). Daarnaast draagt het bij aan de duurzaamheid van het net doordat er meer duurzame opwek gerealiseerd kan worden.

CSPs zijn de partijen die het flexibel vermogen daadwerkelijk ontsluiten naar netbeheerder. Voor hen is vooral van belang dat zij de noodzaak tot levering van flexibiliteit via de verschillende congestiemanagementproducten goed begrijpen en eventuele voorkeuren kunnen aangeven op welke wijze (IT) zij dit aan de netbeheerder gaan aanbieden. Daarnaast spelen de BRPs een belangrijke rol in het aanleveren van transportprognoses aan de netbeheerder.  

We gaan uit van zo veel mogelijk standaardisatie, maar soms is maatwerk nodig. Met name in gebieden met afnemers (LDN).

Langetermijncontracten kunnen variëren in lengte. Dit kan de hele congestieperiode duren, maar afhankelijk van de situatie ook korter.

De langetermijncontracten zullen met name beschikbaar gesteld worden tussen TenneT en de regionale netbeheerders. Netbeheerders onderling hebben hier minder behoefte aan, omdat er maar beperkte overlap zit in netgebieden.

De uiteindelijke verantwoordelijkheid voor het indienen van transportprognose is de aangeslotene. De route voor het indienen hiervan loopt via de BRP.

Dit kan zeker. D-1 (Day Ahead) moet hier gezien worden als de gehele periode voorafgaand aan de sluiting van de Day Ahead markt. Tegelijk moet worden gesteld dat de nauwkeurigheid van onze prognoses sterk afneemt naarmate ze langer voor de dag van levering ("D") worden uitgevoerd.

De prognoses worden gebruikt voor de netveiligheid analyse en voor het bepalen of er congestie optreedt.

De financiële bovengrens moet volgens de ACM in verhouding staan tot de (maatschappelijke) waarde van het extra transport dat met congestiemanagement kan worden gefaciliteerd. Als er geen financiële bovengrens zou worden vastgelegd, zou dat betekenen dat een netbeheerder ongelimiteerd financiële middelen moet inzetten om afnemers tegen betaling te verzoeken om hun vraag naar transport aan te passen, ook al zouden de maatschappelijke baten van de extra getransporteerde elektriciteit lager zijn dan de kosten voor congestiemanagement. De regelgeving stelt daarom dat de netbeheerder per congestiegebied geen congestiemanagement hoeft toe te passen voor de vraag naar transport als geldt dat de kosten voor congestiemanagement gedurende de periode waarvoor het congestiegebied is aangewezen groter zijn dan de financiële grens. Deze financiële grens bedraagt EUR 1,02 per MWh van de hoeveelheid energie die met de aanwezige transportcapaciteit kan worden getransporteerd in het congestiegebied gedurende de congestieperiode. De formule om de financiële grens te berekenen is: capaciteit knelpunt [MW] * verwachte duur congestie [h] * factor (€1,02 per MWh).

De netbeheerders investeren naast uitbreiding van het net ook in congestiemanagement. Zo kunnen we het elektriciteitsnet optimaler gaan benutten in gebieden waar er een tekort aan capaciteit is. Deze kosten bestaan o.a. uit door de netbeheerder betaalde vergoedingen aan de partijen die ons helpen met het oplossen van congestie. Omdat we werken met maatschappelijk geld, is een financiële grens bepaald door de ACM voor het uitvoeren van congestiemanagement door de netbeheerders. De efficiënte kosten worden meegenomen in de bepaling van de toegestane inkomsten en tarieven van netbeheerders (en komen voornamelijk terecht in de tarieven voor verbruikers). Dit levert echter geen 1 op 1 vergoeding hiervan op.

Bij een congestiemanagementonderzoek kijkt de netbeheerder of er in een congestiegebied mogelijkheden zijn om congestiemanagement toe te passen. Daarvoor wordt een technische analyse, een financiële analyse en een marktanalyse gemaakt van het netwerk en de mogelijkheden. Ook wordt er een uitgebreide marktconsultatie gedaan om te toetsen of er voldoende klanten en/of marktpartijen zijn die flexibel met hun vermogen om kunnen gaan. Op basis van deze inzichten publiceert de netbeheerder een eindrapport met een toelichting op alle onderdelen van het congestiemanagementonderzoek, waarop de uitkomst van het onderzoek (er is wel of geen congestiemanagement mogelijk in het gebied/welke vorm van congestiemanagement kan worden toegepast) wordt gebaseerd. 

Ja. Bij autonome groei/natuurlijke groei bij kleinverbruikers is er geen mogelijkheid om aanvragen te weigeren. Voor deze natuurlijke groei bij kleinverbruikers moet de netbeheerder een inschatting maken van de hoogte van de groei. Als die inschatting verkeerd is, kan dit tot meer congestie leiden en dat kan van invloed zijn of marktgebaseerd congestiemanagement mogelijk is of niet-marktgebaseerd congestiemanagement (zie paragraaf diensten voor verdere toelichting over marktgebaseerd en niet-marktgebaseerd congestiemanagement).

Ja, er worden in ieder geval geen transportaanvragen gehonoreerd totdat de heronderzoeken zijn afgerond. De conclusie van het heronderzoek bepaalt of dit daarna wel of helaas nog steeds niet mogelijk is.

Deze aanvragen worden, nadat de klant opdracht heeft gegeven, op de wachtlijst geplaatst. Nadat het onderzoek is afgerond is duidelijke welke aanvragen, op volgorde van binnenkomst, kunnen worden geaccordeerd.

Het is goed om te benoemen dat de hoeveelheid extra transportcapaciteit die in een net gecreëerd kan worden via congestiemanagement eindig is. De fysieke transportcapaciteit neemt door het uitvoeren van congestiemanagement namelijk niet toe. Zolang de uitvoering van de verzwaring duurt, wordt door congestiemanagement de fysieke transportcapaciteit verdeeld over klanten door het invoeden of afnemen op specifieke momenten aan te (laten) passen. Hier zit uiteraard een grens aan, gekeken naar netontwerpcriteria en operationele veiligheidsgrenzen in een net(deel). In de regelgeving vraagt de ACM de netbeheerders te gaan tot 110-150% van de technische grens, afhankelijk van de aanwezigheid van regelbaar vermogen. Het doel van de congestiemanagementonderzoeken is dan ook om een passende oplossing te vinden, waarin voldoende maatregelen te nemen zijn om het risico van congestiemanagement voor de overige aangeslotenen te beperken.

De technische grens is een limiet waarboven de netbeheerder is ontslagen van het verder toekennen van vermogen op basis van congestiemanagement.

De CSP-procedure hanteert dezelfde principes als de BSP-procedure (Balancing Service Provider). Volgens de Netcode moeten netbeheerders de procedure inrichten en vormgeven. Het betreft hier ook een rol specifiek voor het verlenen van een dienst aan de netbeheerders.

De CSP-erkenning is landelijk geldig, dus voor alle netbeheerders.

Nee. Er kan slechts één erkenning verleend worden aan één partij.

Geheel als CSP.

Erkenning tot CSP is niet gerelateerd tot financiële zekerheden en het staat voor alle partijen vrij om de CSP-erkenning op te starten.

Gaat het om een vast tijdsvenster? Dan vrijwel zeker niet. Gaat het om vermogen op afroep? Dan kan er wel om aanvullende zaken gevraagd worden, zoals een proefafroep en de vraag hoe dit bijv. in weekenden gewaarborgd gaat worden.

Zowel de netbeheerder als de CSP. Daarom informeert de netbeheerder zowel de aangeslotene (met de oproep om zich evt. door een CSP te laten vertegenwoordigen) als de CSPs. Daarnaast zien we een rol voor de brancheverenigingen.

Hier maken wij ons ook zorgen over. Ook bijv. bij weekend- en avondafroepen. We kijken nog hoe hier goed op in te spelen, maar staan zeker open voor suggesties. We roepen een aangeslotene dan ook op in zo'n geval een CSP in te schakelen. Dit is ook de reden dat we ons bij voorkeur richten op grotere aangeslotenen, er vanuit gaande dat automatisering voor hen relatief lagere kosten met zich mee brengt.